LILIJKA HARCERSKA
"Baden - Powell zamierzał w różnoraki sposób wzbudzać poczucie wspólnoty wszystkich skautów - służyć temu miało noszenie na bluzie mundurka i na klamrze pasa albo przypinanie symbolicznej odznaki. Nad wyborem jej kształtu B-P nie zastanawiał się długo: igła kompasu - który tak często wskazywał mu właściwą drogę do celu - miała wówczas zawsze kształt lilijki. Dlatego właśnie lilia, uchodząca w dodatku za symbol czystości , miała się stać odznaką skauta. Narysował tę lilię. Pod lilijką naszkicował wstęgę, której końce podwinięte były ku górze. Miały one symbolizować uśmiech skauta. Na wstędze tej wypisał: „Be prepared" (dosł. „Bądź gotów") - hasło skautów, które nasunęło mu się spontanicznie. Hasło to należy rozumieć następująco: skaut ma się starać o to, aby w każdej chwili był zdrów na duchu i na ciele i gotów wypełnić swój obowiązek."
W. Hansen, Wilk, który nigdy nie śpi.
Lilijka to światowy symbol skautów. Jej kształt wzorowany jest na rysunku zakończenia igły magnetycznej w dawnych busolach. Symbolizuje podążanie skautów w dobrym kierunku, czyli zgodnie z ideałami prawa i przyrzeczenia.Na ramionach lilijki, która jest tradycyjnym symbolem przynależności do ZHP, znajdują się litery ONC (Ojczyzna-Nauka-Cnota). Są to pierwsze litery słów hasła filomatów - tajnego, patriotycznego związku młodzieży polskiej, założonego w Wilnie w I połowie XIX w. Hasło pochodzi z utworu A. Mickiewicza „Hej, radością oczy błysną" (poeta był członkiem Związku Filomatów).
Ale, kto w naszym jest gronie,
Śród pracy czy śród zabawy.
Czy przy pługu, czy w koronie,
Niechaj pomni na Ustawy!
Pomni na przysięgę swoją
I w każdej chwili żywota
Niechaj mu na myśli stoją:
Ojczyzna, nauka, cnota.
A. Mickiewicz, Hej, radością oczy błysną
Harcerze noszą na nakryciu głowy srebrną lilijkę, a instruktorzy- złotą. Harcerze, którzy nie złożyli przyrzeczenia, noszą lilijkę nad lewą kieszenią munduru, w miejsce Krzyża Harcerskiego.
Źródło: „Poradnik Harcerski", Związek Harcerstwa Polskiego, Łódź 2010
www.symbole.zhp.pl
KRZYŻ HARCERSKI
Kształt krzyża harcerskiego (obowiązujący do dziś) został zatwierdzony podczas Zjazdu Zjednoczeniowego ZHP, który odbył się w dniach 1-2 listopada 1918 roku w Lublinie, który zatwierdził go jako odznakę Związku Harcerstwa Polskiego.
Następnie, kiedy to w 1989r. z szeregów ZHP wyłonił się Związek Harcerstwa Rzeczpospolitej, Rada Naczelna w Uchwale nr 35 z dnia 27 października 1989 r. w sprawie symbolu Krzyża Harcerskiego podkreśla:
(…) Rada Naczelna ZHP opowiada się za możliwością używania symbolu Krzyża Harcerskiego przez wszystkie organizacje harcerskie, które w swojej służbie uznają tradycyjne ideowe i wychowawcze wartości Harcerstwa. Rada Naczelna ZHP opowiada się za uznaniem i zarejestrowaniem tych organizacji.
Chęć dzielenia krzyża harcerskiego z innymi organizacjami – mimo iż historycznie należał od do ZHP – powracała nieustanie przez lata, także w roku 2004, kiedy Główna Kwatera ZHP zastrzegła krzyż harcerski oraz logo ZHP w Urzędzie Patentowym. Kierując się troską o dobro krzyża harcerskiego należało ochronić go patentem, by uniemożliwić wykorzystywanie go w celach handlowych czy innych, które mogłyby oczernić ten symbol.
Rys historyczny
W pierwszym numerze czasopisma „Skaut" z 15 października 1911 roku Andrzej Małkowski ogłosił konkurs „na polską odznakę skautową". W odpowiedzi na ten konkurs nadesłano aż 84 prace. Wśród nich znalazłi się projekt, który opracował Kazimierz Lutosławski. Opis tego projektu, który zajął 3 miejsce w konkursie, znalazł się wraz z wynikami konkursu w 8 numerze pisma „Skaut" z 1912 r.: „na tarczy okrągłej dwie szable, poniżej polski krzyż wojskowy Virtuti Militari z napisem „Bóg i Ojczyzna" - nad nim orzeł w locie - przy górnej krawędzi napis „Czuwaj!". Żadna z prac nie wydała się jednak na tyle interesująca, by od razu wprowadzić ją do użytku, toteż w końcu 1912 roku Naczelna Komenda Skautowa wyznaczyła do dalszych prac nad projektem m.in. ks. Kazimierza Lutosławskiego. Po wprowadzeniu do projektu szeregu zmian powstała odznaka: krzyż harcerski wzorowany na Orderze Virtuti Militari. Pierwsze krzyże harcerskie wręczono prawdopodobnie już we wrześniu 1913 roku na zakończenie kursu instruktorskiego zorganizowanego przez Naczelną Komendę Skautową w Dynasach.
Symbolikę jednego z projektów opisał Lutosławski własnymi słowami:
„Wianek z dębu i wawrzynu oznacza cele do zdobycia: siłę i umiejętność, sprawność i wiedzę. Oplata on główny symbol skautowy: krzyż z hasłem »Czuwaj«. Kształt tego krzyża jest dawny: takiego użyto do naszego orderu waleczności: Virtuti Militari; uprzytamnia on w szczególności obowiązek dzielności. Ma on pośrodku kółko - symbol doskonałości, a w nim gwiazdę promienną, jakby światło przewodnie: ad astra! A sam krzyż znaczy: per aspera, bo wskazuje ciężką, cierniami walki z własnymi słabościami usłaną drogę, a przy tym oznacza też gotowość do walki i do wszelkich poświęceń - aż do męczeństwa za wiarę, aż do śmierci za Ojczyznę: Bóg i Ojczyzna są treścią wewnętrzną tego znaku. Hasło »Czuwaj« na nim - to pobudka, ostrzeżenie: oznacza gotowość ducha do pracy nieustannej...".
Żródło: www.symbole.zhp.pl